ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Μεταβολές των σχέσεων Ανθρώπου

και Χώρου στο Χρόνο

Γράφει ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΣΟΥΝΑΚΟΣ

Ο πρωτόγονος άνθρωπος

Όταν, άγνωστο πού ακριβώς, πότε και πώς, ο μακρινός μας πρόγονος εμφανίστηκε στον κόσμο, έπρεπε να λύσει μερικά δύσκολα προβλήματα, αν ήθελε να μείνει ζωντανός. Τα κυριότερα απ` αυτά είχαν σχέση με την κατασκευή του, αφού η εξέλιξη τον είχε μετατρέψει σ` ένα αδύναμο δίποδο όρθιο πλάσμα, το οποίο μειονεκτούσε απέναντι στα τετράποδα ζώα που κυνηγούσε ή τον κυνηγούσαν. Αυτό φαίνεται περίεργο, γιατί η όρθια στάση θεωρείται το μεγάλο πλεονέκτημα του ανθρώπου, στην πραγματικότητα όμως η ανόρθωση στα δύο κάτω άκρα προκάλεσε στο είδος μας περισσότερα λειτουργικά προβλήματα από αυτά που έλυσε. Να μερικά από αυτά:

α) Τα τετράποδα ζώα μοιάζουν με «βαδίζουσες γέφυρες». Πατούν γερά στα τέσσερα πόδια τους και το βάρος τους μοιράζεται σε μεγάλη επιφάνεια, προσφέροντάς τους ευστάθεια. Ο άνθρωπος σχεδόν ακροβατεί πάνω στην περιορισμένη επιφάνεια των πελμάτων του, ενώ τα άνω άκρα του έχουν γίνει νεκρό βάρος με την έννοια ότι δεν προσφέρουν τίποτε στην κίνηση. Με τη μορφή αυτή έχει αξιόλογη αντοχή, αλλά υστερεί απελπιστικά σε ταχύτητα και άλματα απέναντι στα υποψήφια θηράματα και τους επίδοξους θύτες του. Είναι ένας καλός μαραθωνοδρόμος, αλλά πολύ κακός σπρίντερ και άλτης.

β) Τα εσωτερικά όργανα των τετράποδων κρέμονται κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης και το βάρος τους μοιράζεται σε μεγάλο μήκος του σώματος. Στην όρθια στάση η βαρύτητα τα ωθεί προς τα κάτω, με αποτέλεσμα να πιέζουν τα κοιλιακά τοιχώματα. Για να ξεπεραστεί κάπως αυτό το πρόβλημα, η λεκάνη του ανθρώπου έγινε λίγο πιο πλατιά από εκείνη των τετράποδων, αλλά όχι πολύ, γιατί αν αποκτούσε μεγαλύτερο πλάτος θα απομάκρυνε πολύ τις κνήμες μεταξύ τους, θα έκανε δύσκολη τη βάδιση και θα οδηγούσε πίσω στην τετραποδία. Επιπλέον, αντίθετα με ότι συμβαίνει στα τετράποδα ζώα, σχηματίζει μικρή γωνία με τη σπονδυλική στήλη. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά της λεκάνης της επιτρέπουν να συγκρατεί καλύτερα τα σπλάχνα, αλλα προκαλούν προβλήματα στον τοκετό. Ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη ανάπτυξη του όγκου του εγκεφάλου του, αν όμως ο εγκέφαλος, (άρα και το κρανίο) ήταν πλήρως ανεπτυγμένος την ώρα της γέννησης, θα έβαζε σε κίνδυνο και τη μητέρα και το νεογέννητο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μικρά του ανθρώπου γεννιώνται με εγκέφαλο που έχει το 25% περίπου του τελικού του όγκου, ενώ στους χιμπατζήδες το αντίστοιχο ποσοστό κατά τη γέννηση είναι 65%. Ατελής εγκέφαλος όμως, σημαίνει ότι το νεογέννητο χρειάζεται πολλούς μήνες για να σταθεί όρθιο και πολλά χρόνια για να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του. Σε όλο αυτό το διάστημα προκαλεί προβλήματα στους ενήλικους που πρέπει να το φροντίζουν αδιάκοπα.

γ) Η όρθια στάση απομάκρυνε πολύ την καρδιά από το έδαφος, με αποτέλεσμα το αίμα που φεύγει από αυτή να πηγαίνει …

Γιά να διαβάστε ολόκληρο αυτό το σημαντικό κείομενο κάντε κλικ στη διαύθυνση:

Οι μεταβολές των σχέσεων ανθρώπου και χώρου στον χρόνο