«Ζην και θνήσκειν, αμφότερα ταύτα καλώς επιτελέσαι».

[ Δρόμοι ]

Του Ρούσσου Βρανά 

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 6 Απριλίου 2010)

Ανάσταση...
... χωρίς Παράδεισο κι εφέτος. Κι ας πιστεύουν σε αυτόν περισσότεροι άνθρωποι (το 81% των Αμερικανών) από όσοι πίστευαν πριν από μία δεκαετία. Ο Τζον Λένον τραγουδούσε: «Φαντάσου πως δεν υπάρχει Παράδεισος/ Είν΄ εύκολο αν προσπαθήσεις/ Ούτε Κόλαση από κάτω μας/ Κι απάνω μας μονάχα ουρανός».

Η ιδέα...
... του Παραδείσου είναι σχετικά πρόσφατη επινόηση (λίγο παλιότερη από την Γκόλντμαν Σακς). Οι περισσότεροι άνθρωποι που έζησαν πριν από εμάς, δεν τη γνώριζαν. «Δείξε μου τον παράδεισό σου, να σου πω τι σου λείπει από τη ζωή σου», γράφει ο νεαρός και ταλαντούχος αρθρογράφος Τζόχαν Χάρι στο περιοδικό «Σλέιτ». «Οι κάτοικοι της ερήμου που έγραψαν την Αγία Γραφή και το Κοράνι ζούσαν σε έναν κόσμο δίψας. Γι΄ αυτό ο Παράδεισός τους ήταν πάντα γεμάτος γάργαρα νερά και πηγές». Η ΑΝΑΓΚΗ, λοιπόν, έτσι όπως την έγραψε με κεφαλαία γράμματα ο καλόγερος Ανσέλμο σε έναν τοίχο της Παναγίας των Παρισίων, ήταν αυτή που γέννησε την ιδέα του Παραδείσου. Και γι΄ αυτό ακριβώς ο Παράδεισος έγινε εύκολα το τέλειο εργαλείο ελέγχου και εκφοβισμού. Το Βατικανό, ας πούμε, κήρυξε μονοπώλιο στη λίστα με τους VΙΡ του Αγίου Πέτρου: οι πύλες του θα άνοιγαν μονάχα σε όσους υπάκουαν στις εντολές των εκκλησιαστικών αρχών και αγόραζαν συγχωροχάρτια. Και οι Μορμόνοι, όποτε οι δύσμοιρες γυναίκες τους εξεγείρονται και διεκδικούν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες αυτής της θρησκευτικής κοινότητας, εκείνοι τις απειλούν ότι στην άλλη ζωή δεν θα πάνε στον Παράδεισο, αλλά κάπου αλλού, ξεχωριστά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η υπόσχεση του Παραδείσου, επίγειου ή επουράνιου, ήταν πάντα μια υπόσχεση εκμετάλλευσης. Σε αυτήν στήριξαν την επιβίωσή τους ένα σωρό κίβδηλοι ιδεολόγοι, πολυάριθμες ψευδεπίγραφες ουτοπίες και αμέτρητα απατηλά πολιτικά προγράμματα.

Είναι επώδυνο...
... όταν οι μύθοι καταρρέουν. Μα είναι λυτρωτικό να μπορεί να βλέπει κανείς πέρα από αυτούς. Στο «Επος του Γιλγαμές», που γράφτηκε στη Βαβυλώνα πριν από 4.000 χρόνια, ο ομώνυμος ήρωας ξεκινά ένα μακρύ ταξίδι μέχρι τους κήπους των θεών. Θέλει να ανακαλύψει το μυστικό της αιώνιας ζωής. Ωσπου μια μέρα ο οδηγός του τού λέει το μυστικό: πως δεν υπάρχει κανένα μυστικό. Αυτό είναι όλο κι όλο. Αυτή η ζωή. Αυτή η ζωή που τη ζει κανείς μονάχα μια φορά. Και τίποτα άλλο. «Ζήσε τη ζωή σου», τον συμβουλεύει η θεά Σιντούρι. «Αγάπα το παιδάκι που σε κρατά από το χέρι και δίνε στη γυναίκα σου τις χαρές της αγκαλιάς σου». Ο Γιλγαμές επιστρέφει στον κόσμο και ζει τη ζωή του τόσο γνήσια και βαθιά όσο ποτέ άλλοτε. Γιατί γνωρίζει πια πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο παραπέρα.

Το απαύγασμα...
... της σοφίας του Γιλγαμές θα διατυπωθεί αργότερα και στην ελληνική αρχαιότητα σε αυτό το μήνυμα: «Ζην και θνήσκειν, αμφότερα ταύτα καλώς επιτελέσαι». Σύντομο, απλό και ειλικρινές. Χωρίς ομολογία πίστεως σε επίγειους κατεργαραίους.